Το άσθμα είναι από τα κύρια νοσήματα του αναπνευστικού συστήματος. Είναι ένα νόσημα που μπορεί να εκδηλωθεί με διαφορετικούς τρόπους. Βασική προϋπόθεση είναι να το διαγνώσεις σωστά μια και οι επιστημονικές μελέτες δείχνουν ότι το 30-50% των ατόμων που έχουν από τον γιατρό τους διάγνωση άσθματος όταν ακολουθήσουν τον σωστό διαγνωστικό αλγόριθμο αποδεικνύεται ότι είχαν λανθασμένη διάγνωση. Η κλινική άσθματος έχει σκοπό να προσφέρει μια ολιστική προσέγγιση και αντιμετώπιση της νόσου σύμφωνα με τις διεθνείς επιστημονικές κατευθυντήριες οδηγίες και πρακτικές.
Πως γίνεται σωστά η διάγνωση του άσθματος ;
Το άσθμα χαρακτηρίζεται από μια χρόνια φλεγμονή των αεραγωγών και έχει ως χαρακτηριστικά συμπτώματα την δυσκολία στην αναπνοή , το βάρος στο στήθος, τον βήχα, τον συριγμό (σφύριγμα της αναπνοής). Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να εκδηλώνονται μεμονωμένα η και σε συνδυασμό συνεχόμενα η και σε διαφορετικές χρονικές και το βασικό χαρακτηριστικό για να θέσουμε σωστά την διάγνωση είναι να αποδείξουμε ότι οι μετρήσεις μας που γίνονται με την σπιρομέτρηση έχουν χαρακτηριστικά μεταβαλλόμενης μείωση της ροής του εμπνεόμενου αέρα .
Με λίγα λόγια για να θέσουμε σωστά την διάγνωση του άσθματος χρειάζεται ο συνδυασμός ιστορικού ,κλινικής εξέτασης και χαρακτηριστικών ευρημάτων στην σπιρομέτρηση.
Λήψη ιστορικού και κλινική εξέταση
Αρχικά γίνεται μια λεπτομερής λήψη του ιστορικού και ακολούθως η κλινική εξέταση που είναι τα απαραίτητα πρώτα βήματα που για να αποφασιστούν οι επόμενες εξετάσεις που θα τεκμηριώσουν την διάγνωση
Εξετάσεις μέτρησης της πνευμονικής λειτουργίας
Το επόμενο βήμα είναι οι μετρήσεις της πνευμονικής λειτουργίας με βασική εξέταση την σπιρομέτρηση:
- Σπιρομέτρηση προ και μετά βρογχοδιαστολης : Αν η σπιρομέτρηση που θα επαναληφθεί μετά την χορήγηση βρογχοδιασταλτικού εισπνεόμενου φαρμάκου εμφανίσει σημαντική βελτίωση σε σχέση με την σπιρομέτρηση προ της χορήγησης τότε το αποτέλεσμα επιβεβαιώνει την διάγνωση του άσθματος
- Σύγκριση σπιρομετρήσεων μετά την χορήγηση εισπνεόμενης θεραπείας . Συνήθως μετά από χρονικό διάστημα όπου ο ασθενής κάνει συστηματική χρήση εισπνεόμενης θεραπείας με συνδυασμό βρογχοδιασταλτικού και εισπνεόμενης κορτιζόνης παρατηρηθεί βελτίωση στην σπιρομέτρηση τότε αυτό συνηγορεί υπέρ της διάγνωσης του άσθματος
- Δοκιμασία πρόκλησης με Μεταχολίνη : . Η εισπνοή μεταχολίνης γενικώς προκαλεί μείωση της ροής του αέρα στους βρόγχους των ασθματικών ατόμων .Στην δοκιμασία αυτή χορηγούμε βάση πρωτοκόλλου εισπνεόμενη Μεταχολίνη και πραγματοποιούμε διαδοχικές σπιρομετρήσεις και παρατηρούμε αν παρουσιάσει μείωση η σπιρομέτρηση οπότε το τεστ θεωρείται θετικό ως προς την διάγνωση του άσθματος. Η δοκιμασία μεταχολίνης Θεωρείται η βασικότερη εξέταση που μπορεί να επιβεβαιώσει η να αποκλείσει το άσθμα και αποτελεί συμπληρωματική των υπολοίπων. Σε περίπτωση αρνητικού αποτελέσματος τότε αποκλείεται το άσθμα σε ποσοστό του 97% και αυτό είναι σημαντικό γιατί μεγάλο ποσοστό ασθενών με διάγνωση άσθματος είχαν τελικά λάθος διάγνωση και λάμβαναν αχρείαστη θεραπεία.
- Ακτινολογικός Έλεγχος. Μια ακτινογραφία θώρακος μπορεί να βοηθήσει στον εντοπισμό τυχόν δομικών ανωμαλιών ή ασθενειών (όπως η λοίμωξη κατώτερου αναπνευστικού) που μπορεί να προκαλέσουν ή να επιδεινώσουν αναπνευστικά προβλήματα.
- Aλλεργικά test. Οι εξετάσεις αλλεργίας μπορούν να εκτελεστούν με δερματική εξέταση ή εξέταση αίματος. Mε αυτό τον τρόπο εξετάζουμε το αλλεργικό υπόβαθρο του ασθενούς σε διάφορους παράγοντες .
- Nitric oxide test. Αυτή η δοκιμή μετρά την ποσότητα του μονοξειδίου του αζώτου αερίου στην αναπνοή σας. Όταν οι αεραγωγοί σας είναι φλεγμονή – ένα σημάδι του άσθματος – μπορεί να έχετε υψηλότερα από τα φυσιολογικά επίπεδα μονοξειδίου του αζώτου.
- Sputum eosinophils. Αυτή η δοκιμή αναζητά ορισμένα λευκά αιμοσφαίρια (ηωσινόφιλα) στο μείγμα σάλιου και βλέννας (πτυέλων) που συλλέγεται κατά τη διάρκεια του βήχα. Τα ηωσινόφιλα είναι παρόντα όταν τα συμπτώματα αναπτύσσονται και γίνονται ορατά όταν βάφονται με μια ροδοχρωματημένη χρωστική ουσία.
- Προκλητικές δοκιμές για άσκηση και άσθμα που προκαλείται από το κρύο. Σε αυτές τις δοκιμές, ο γιατρός σας μετρά την απόφραξη των αεραγωγών σας πριν και μετά την εκτέλεση έντονης σωματικής δραστηριότητας ή μετά απο την εισπνοή κρύου αέρα.
1.Στόχος στο άσθμα: O έλεγχος
Ο βασικός μας στόχος είναι ο έλεγχος του άσθματος που σημαίνει ο ασθματικός να λαμβάνει την θεραπεία που χρειάζεται με στόχο να έχει μια φυσιολογική ζωή χωρίς περιορισμό σε οποιαδήποτε δραστηριότητα του.
2.Πως γίνεται η έναρξη και η συνέχιση της θεραπείας
Το άσθμα ανάλογα με την βαρύτητα έχει στάδια θεραπείας όπου στο κάθε στάδιο αποφασίζει ο γιατρός τον συνδυασμό της θεραπείας .Η θεραπεία είναι καθημερινή και συνεχόμενη με στόχο να επιτευχθεί ο έλεγχος του άσθματος. Όταν επιτύχουμε τον έλεγχο του άσθματος τότε διατηρούμε το θεραπευτικό σχήμα για τουλάχιστον 3-4 μήνες και ακολούθως θα επανεκτιμούμε τον ασθενή και μπορούμε να μειώσουμε(step-down) τις δόσεις της θεραπείας άλλους 3-4 μήνες . Εννοείται ότιαν δεν ρυθμίζεται ο ασθενής ανά πάσα στιγμή μπορούμε να αυξήσουμε την δοσολογία (step –up). Βασική παράμετρος είναι ο ασθενής να μην διακόπτει για κανένα λόγο την θεραπεία του έστω και αν βελτιωθεί γιατί τα συμπτώματα θα υποτροπιάσουν .
3. Σωστή χρήση εισπνεόμενης συσκευής
Μια βασική παράμετρος για αποτελεσματικό έλεγχο του άσθματος είναι η σωστή χρήση της εισπνεόμενης συσκευής. Ο γιατρός θα σας εξηγήσει πως γίνεται η σωστή χρήση των εισπνεόμενων συσκευών για να έχουμε καλύτερο αποτέλεσμα στην θεραπεία. Σωστό είναι στην κάθε επίσκεψη ο ασθενής να φέρνει μαζί του και τις εισπνεόμενες συσκευές του για να μπορεί να ελέγχεται η χρήση αν γίνεται με τον σωστό τρόπο.
4. Δεν διακόπτουμε ποτέ την θεραπεία στο άσθμα
Βασική παράμετρος για ρύθμιση του άσθματος είναι να μην διακόπτεται η θεραπεία για κανένα λόγο χωρίς ιατρική οδηγία . Είναι συχνό φαινόμενο ιδιαίτερα μετά την βελτίωση των συμπτωμάτων, οι ασθενείς να σταματούν την θεραπεία από μόνοι τους , γεγονός που οδηγεί στην απορρύθμιση του άσθματος και θέτει σε κίνδυνο την υγεία των ασθενών.
5.Asthma action plan
Απαραίτητη η συνεργασία με το γιατρό σας για να δημιουργηθεί ένα σχέδιο δράσης για το άσθμα σας που περιγράφει γραπτώς πότε να πάρετε ορισμένα φάρμακα ή πότε να αυξήσετε ή να μειώσετε τη δόση των φαρμάκων σας με βάση τα συμπτώματά σας.. Η βασική παράμετρος για ρύθμιση του άσθματος σας είναι η ανάπτυξη μιας καλής σχέσης με τον πνευμονολόγο σας , να επικοινωνείτε μαζί του όποτε τον χρειάζεστε για να σας παρέχει άμεσα συμβουλές για το πρόβλημα σας .
6. Περιορίστε ότι απορυθμίζει το άσθμα σας
Διακοπή καπνίσματος καθώς το κάπνισμα είναι από τις κύριες ερεθιστικές ουσίες που απορρυθμίζει το άσθμα .Είναι σημαντικό να περιορίσουμε την έκθεση σε ότι μας ενοχλεί όπως διάφορα αλλεργιογόνα , έκθεση σε σκόνη , τα χαλιά κτλ. Διατηρήστε τη βέλτιστη υγρασία. Εάν ζείτε σε υγρό κλίμα, μιλήστε με το γιατρό σας σχετικά με τη χρήση αφυγραντήρα. Αποτρέψτε τους μύκητες. Καθαρίστε τις υγρές περιοχές στο λουτρό, την κουζίνα και γύρω από το σπίτι . Ξεφορτωθείτε τα μουχλιασμένα φύλλα ή τα υγρά καυσόξυλα στην αυλή. Καθαρίστε το σπίτι σας τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα. Εάν είναι πιθανό να έρθετε σε επαφή με σκόνη, να φορέσετε μια μάσκα ή να έχετε κάποιο άλλο να κάνει τον καθαρισμό. Πλύνετε την κλινοσκεπάσματα σας τακτικά.
7.Μείνετε υγιείς
Η φροντίδα του εαυτού σας μπορεί να σας βοηθήσει να διατηρήσετε τα συμπτώματά σας υπό έλεγχο. Το να έχεις άσθμα δεν σημαίνει ότι πρέπει να είσαι λιγότερο δραστήριος. Η σωστή θεραπεία θα σας επιτρέψει να κάνετε την οποιαδήποτε δραστηριότητα που επιθυμείτε χωρίς περιορισμό. Εάν ασκείστε σε χαμηλές θερμοκρασίες, φορέστε μάσκα προσώπου για να ζεστάνετε τον αέρα που αναπνέετε. Διατηρήστε ένα υγιές βάρος. Το υπερβολικό βάρος μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα άσθματος, και σας βάζει σε υψηλότερο κίνδυνο άλλων προβλημάτων υγείας. Ελεγχτείτε για πιθανή γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (GERD). Είναι πιθανό ότι η παλινδρόμηση οξέος που προκαλεί καούρα και μπορεί να βλάψει τους αεραγωγούς των πνευμόνων και να επιδεινώσει τα συμπτώματα του άσθματος. Εάν έχετε συχνή ή σταθερή καούρα, μιλήστε με το γιατρό σας σχετικά με τις επιλογές θεραπείας. Μπορεί να χρειαστείτε θεραπεία για GERD και αυτό θα βοηθήσει τα συμπτώματα του άσθματος να βελτιωθούν.